متأسفانه اطلاعات دقیقی دربارهٔ میزان تولید گوجه زیتونی به تفکیک استان‌های ایران در دسترس نیست. با این حال، می‌توان به برخی آمارهای کلی در مورد تولید گوجه‌فرنگی در کشور اشاره کرد.در این متن مقدار تولید گوجه زیتونی در ایران و ویژگیهای گلخانه های کشت این محصول بررسی می گردد.
میزان تولید گوجه زیتونی در ایران
ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ گوجه‌فرنگی در جهان است و استان‌های مختلفی در تولید این محصول نقش دارند.
بر اساس آمارهای موجود، استان‌های فارس، خوزستان، کرمان، بوشهر و هرمزگان از جمله استان‌های پیشرو در تولید گوجه‌فرنگی هستند.
به عنوان مثال، استان فارس با داشتن شرایط آب و هوایی مناسب و سطح زیر کشت گسترده، سهم قابل توجهی در تولید گوجه‌فرنگی کشور دارد.
همچنین، استان‌های خوزستان و کرمان با بهره‌گیری از منابع آبی و خاک حاصلخیز، در تولید این محصول نقش مهمی ایفا می‌کنند.
در مورد گوجه زیتونی به دلیل اینکه این نوع گوجه بیشتر در گلخانه‌ها و به صورت محدودتر کشت می‌شود،
اطلاعات آماری دقیقی در سطح استان‌ها موجود نیست،با این حال، استان‌هایی که در کشت گلخانه‌ای فعال هستند، مانند اصفهان، یزد و تهران، احتمالاً در تولید گوجه زیتونی نیز سهم دارند.
برای دسترسی به آمار دقیق‌تر، می‌توانید به گزارش‌های وزارت جهاد کشاورزی یا سازمان‌های مرتبط مراجعه کنید.
گلخانه‌های کشت گوجه زیتونی چه شرایطی باید داشته باشند؟
کشت گوجه زیتونی (یا گوجه گیلاسی) در گلخانه‌ها به دلیل حساسیت بالای این محصول به شرایط محیطی، نیازمند رعایت استانداردها و شرایط خاصی است. در ادامه، شرایط مناسب برای گلخانه‌های کشت گوجه زیتونی توضیح داده می‌شود:
- طراحی و ساختار گلخانه
– ساختار مقاوم:
گلخانه باید در برابر باد، باران، برف و دیگر شرایط جوی مقاوم باشد. سازه‌های فلزی گالوانیزه یا آلومینیومی مناسب هستند.
– پوشش مناسب:
پوشش گلخانه می‌تواند پلی‌اتیلن، پلی‌کربنات یا شیشه باشد. این مواد باید شفافیت کافی برای عبور نور داشته باشند و مقاوم در برابر UV باشند.
– تهویه مناسب:
سیستم تهویه (فن و پنجره‌های تهویه) برای کنترل دما و رطوبت ضروری است.
- دما و رطوبت
– دما:
– دمای مطلوب برای رشد گوجه زیتونی در طول روز ۲۲-۲۸ درجه سانتی‌گراد و در طول شب ۱۸-۲۰ درجه سانتی‌گراد است.
– دما نباید به زیر ۱۵ یا بالای ۳۵ درجه برسد، زیرا باعث توقف رشد یا آسیب به گیاه می‌شود.
– رطوبت:
– رطوبت نسبی مناسب بین ۶۰-۷۰٪ است.
– رطوبت بالا خطر ابتلا به بیماری‌های قارچی را افزایش می‌دهد، و رطوبت پایین باعث کاهش کیفیت میوه می‌شود.
- نور
– شدت نور:
گوجه زیتونی به نور زیاد و مستقیم نیاز دارد. نور مطلوب بین ۴۰۰۰-۶۰۰۰ لوکس است.
– مدت نوردهی:
حدود ۱۲-۱۴ ساعت نور روزانه برای رشد مطلوب کافی است. در فصل‌های کم‌نور می‌توان از لامپ‌های LED یا HPS برای تأمین نور مصنوعی استفاده کرد.
- خاک و بستر کشت
– خاک یا بستر:
– در گلخانه‌ها معمولاً از کوکوپیت، پرلیت، پیت ماس یا ترکیبی از این مواد به‌عنوان بستر کشت استفاده می‌شود.
– خاک باید دارای زهکشی مناسب و pH بین ۵.۵ تا ۶.۵ باشد.
– کشت هیدروپونیک:
– روش هیدروپونیک (کشت در محلول غذایی) برای گوجه زیتونی بسیار مناسب است، زیرا امکان کنترل دقیق‌تر مواد مغذی را فراهم می‌کند.
- آبیاری
– سیستم آبیاری قطره‌ای:
این سیستم بهترین روش برای تأمین آب و کود است، زیرا مصرف آب را کاهش داده و ریشه‌ها را به طور مستقیم تغذیه می‌کند.
– کیفیت آب:
آب مورد استفاده باید دارای شوری پایین (EC کمتر از ۲) و بدون آلودگی باشد.
- کوددهی و تغذیه
– مواد مغذی:
– گوجه زیتونی به نیتروژن، پتاسیم و کلسیم بیشتری نسبت به سایر گیاهان نیاز دارد.
– کودهای محلول در آب به صورت مداوم از طریق سیستم آبیاری قطره‌ای تأمین می‌شوند.
– مدیریت کود:
استفاده از فرمول‌های خاص NPK (مثلاً ۲۰-۲۰-۲۰ یا ۱۰-۱۰-۴۰) و مکمل‌های ریزمغذی ضروری است.
- کنترل آفات و بیماری‌ها
– پیشگیری:
– استفاده از توری‌های ضدحشره در ورودی‌های گلخانه.
– ضدعفونی کردن ابزار و تجهیزات.
– مدیریت آفات:
– گوجه زیتونی مستعد آفات مانند سفیدبالک، شته و کنه است. استفاده از تله‌های چسبناک و کنترل بیولوژیک (مانند رهاسازی زنبورهای پارازیت) مؤثر است.
– بیماری‌ها:
– بیماری‌هایی مانند سفیدک پودری و پوسیدگی ریشه در رطوبت بالا شایع هستند. مدیریت دما و رطوبت از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند.
- برداشت و ماندگاری
– زمان برداشت:
میوه‌ها باید زمانی برداشت شوند که کاملاً رسیده و رنگ آن‌ها یکنواخت شده باشد.
– نگهداری:
دمای مناسب برای نگهداری گوجه زیتونی پس از برداشت بین ۸-۱۲ درجه سانتی‌گراد است تا کیفیت و ماندگاری آن حفظ شود.
- سیستم‌های کنترل هوشمند
– استفاده از سیستم‌های هوشمند برای مدیریت دما، رطوبت، نور و آبیاری می‌تواند بهره‌وری و کیفیت محصول را افزایش دهد.
جمع‌بندی
برای موفقیت در کشت گوجه زیتونی در گلخانه، رعایت دمای مناسب، تهویه کافی، نور کافی، آبیاری دقیق و مدیریت تغذیه و آفات ضروری است. طراحی و مدیریت گلخانه باید به‌گونه‌ای باشد که تمامی این عوامل بهینه شوند.
