گوجه‌چری قرمز ممکن است توسط انواع آفات مورد حمله قرار بگیرد که می‌توانند رشد گیاه را مختل کنند یا محصول را از بین ببرند. برای اینکه آفات و بیماریها به گیاه صدمه نرساند باید در ابتدا اقدامات پیشگیرانه انجام داد و در صورتیکه گیاه به این آفت و بیماریها مبتلا شد باید با اقدامات بیولوژیک و شیمیایی با آنها مبارزه کرد. در ادامه به معرفی آفات رایج گوجه‌چری قرمز درختی و روشهای مبارزه با آنها می‌پردازیم:
آفات رایج گوجه‌چری قرمز درختی و روشهای شیمیایی مبارزه با آنها
- شته‌ها (Aphids):
علائم:
برگ‌ها چروکیده و زرد می‌شوند.
وجود شته‌های کوچک (سبز، سیاه یا زرد) در پشت برگ‌ها.
ترشح عسلک که باعث جذب مورچه‌ها و ایجاد کپک سیاه می‌شود.
سم‌پاشی:
استفاده از سموم حشره‌کش مانند ایمیداکلوپرید یا دیازینون.
- سفیدبالک‌ها (Whiteflies):
علائم:
وجود حشرات کوچک سفید در اطراف گیاه.
زرد شدن برگ‌ها و ضعف گیاه.
ترشح عسلک و ایجاد کپک سیاه.
سم‌پاشی:
سمومی مانند اسپیرومتران یا استامی‌پرید.
- کنه‌های عنکبوتی (Spider Mites):
علائم:
وجود تارهای ریز روی برگ‌ها.
زرد شدن و خشک شدن برگ‌ها.
سم‌پاشی:
آفت‌کش‌های مخصوص کنه مانند آبامکتین یا پروپارژیت.
- کرم برگ‌خوار (Tomato Hornworm):
علائم:
جویده شدن برگ‌ها و میوه‌ها.
وجود کرم‌های سبز بزرگ روی گیاه.
سم‌پاشی:
استفاده از سمومی مانند کلرپیریفوس.
- مگس میوه (Fruit Flies):
علائم:
سوراخ‌های ریز روی میوه‌ها.
فاسد شدن میوه‌ها.
سم‌پاشی:
اسپری حشره‌کش‌های سیستمیک مانند اسپینوساد.
- بیماریهای قارچی ناشی از آفات (مانند سفیدک یا کپک سیاه):
علائم:
لکه‌های سفید یا قهوه‌ای روی برگ‌ها و میوه‌ها.
خشک شدن برگ‌ها.
روش مبارزه:
محلول قارچ‌کش:
استفاده از قارچ‌کش‌هایی مانند مانکوزب یا بردوفیکس.
روشهای بیولوژیک مبارزه با آفات و بیماریهای گوجه چری قرمز درختی
روشهای بیولوژیک برای مبارزه با آفات و بیماریهای گوجه‌چری قرمز بسیار موثر و سازگار با محیط زیست هستند. این روش‌ها به جای استفاده از سموم شیمیایی، از موجودات زنده و عوامل طبیعی برای کنترل آفات و بیماریها استفاده می‌کنند. در ادامه به روشهای بیولوژیک رایج و کاربردی اشاره می‌کنیم:
- استفاده از دشمنان طبیعی آفات:
لف) کفشدوزک‌ها (Ladybugs):
– هدف: کنترل شته‌ها.
– ویژگی‌ها: کفشدوزک‌ها شته‌ها و تخم آفات دیگر را مصرف می‌کنند.
– روش استفاده: می‌توانید کفشدوزک‌ها را از مراکز فروش حشرات مفید تهیه کرده و در مزرعه یا گلخانه رهاسازی کنید.
ب) زنبورهای پارازیت (Parasitoid Wasps):
– هدف: کنترل سفیدبالک‌ها و شته‌ها.
– ویژگی‌ها: این زنبورها تخم خود را داخل بدن آفت قرار می‌دهند و با خروج لارو، آفت نابود می‌شود.
– روش استفاده: زنبورهایی مانند *Encarsia formosa* برای سفیدبالک و *Aphidius colemani* برای شته‌ها مناسب هستند.
ج) سن‌های شکارگر (Predatory Bugs):
– هدف: کنترل کنه‌های عنکبوتی و تخم حشرات مضر.
– ویژگی‌ها: سن‌هایی مانند *Orius insidiosus* و *Phytoseiulus persimilis* بسیار مؤثر هستند.
د) نماتدهای مفید (Beneficial Nematodes):
– هدف: کنترل لارو آفات خاک‌زی مانند مگس میوه و کرم‌های برگ‌خوار.
– ویژگی‌ها: این نماتدها به خاک اضافه شده و لاروها را از بین می‌برند.
- استفاده از عوامل میکروبی:
الف) باکتری *Bacillus thuringiensis* (Bt):
– هدف: کنترل کرم‌های برگ‌خوار مانند کرم هورن‌ورم.
– ویژگی‌ها: این باکتری به سیستم گوارشی آفات حمله کرده و آنها را نابود می‌کند.
– روش استفاده: به‌صورت محلول‌پاشی روی برگ‌ها اعمال می‌شود.
ب) قارچ *Beauveria bassiana*:
– هدف: کنترل سفیدبالک‌ها، شته‌ها و کنه‌ها.
– ویژگی‌ها: این قارچ روی بدن آفت رشد کرده و آن را از بین می‌برد.
– روش استفاده: به‌صورت اسپری روی گیاه اعمال می‌شود.
ج) ویروس‌های کنترل آفات:
– هدف: کنترل آفات خاص مانند کرم‌های برگ‌خوار.
– ویژگی‌ها: ویروس‌های خاصی که فقط آفت مورد نظر را هدف قرار می‌دهند.
- استفاده از مواد گیاهی و طبیعی:
الف) روغن نیم (Neem Oil):
– هدف: کنترل شته‌ها، سفیدبالک‌ها، کنه‌ها و بیماریهای قارچی.
– ویژگی‌ها: روغن نیم یک حشره‌کش طبیعی است که رشد آفات را متوقف می‌کند.
– روش استفاده: با آب مخلوط شده و به‌صورت اسپری روی گیاه استفاده می‌شود.
ب) عصاره سیر و فلفل:
– هدف: دفع شته‌ها، سفیدبالک‌ها و کنه‌ها.
– ویژگی‌ها: خاصیت دفع‌کنندگی قوی دارد و آفات را از گیاه دور می‌کند.
– روش استفاده: سیر و فلفل را با آب مخلوط کرده و روی گیاه اسپری کنید.
- مدیریت زیست‌محیطی:
الف) ایجاد تنوع زیستی:
– هدف: افزایش جمعیت حشرات مفید و کاهش آفات.
– روش:
– کاشت گیاهان پوششی مانند شبدر یا گشنیز برای جذب حشرات مفید.
– استفاده از گیاهان دفع‌کننده آفات مانند ریحان یا گل همیشه‌بهار در کنار گوجه‌چری.
ب) استفاده از تله‌های فرمونی:
– هدف: جذب و کنترل مگس میوه و سایر آفات.
– ویژگی‌ها: فرمون‌ها حشرات نر را جذب کرده و مانع از تولیدمثل آنها می‌شوند.
ج) کارت‌های زرد چسبنده:
– هدف: کنترل سفیدبالک‌ها و شته‌های پروازی.
– روش استفاده: این کارت‌ها را در نزدیکی گیاه نصب کنید تا آفات به آنها بچسبند.
- کنترل بیماریهای گیاهی به روش بیولوژیک:
الف) استفاده از قارچ‌کش‌های زیستی:
– نمونه‌ها:
– *Trichoderma harzianum*: برای کنترل بیماریهای قارچی مانند پوسیدگی ریشه و ساقه.
– *Gliocladium*: برای کنترل بیماریهای خاک‌زاد.
– روش استفاده: این قارچ‌ها به خاک یا به‌صورت محلول روی گیاه اعمال می‌شوند.
ب) استفاده از باکتری‌های مفید:
– نمونه:
– *Pseudomonas fluorescens*: برای کنترل بیماریهای قارچی و باکتریایی.
– *Rhizobium*: برای تقویت رشد و مقابله با بیماریهای خاک‌زاد.
مزایای استفاده از روشهای بیولوژیک
- حفظ محیط زیست و سلامت انسان.
- جلوگیری از مقاومت آفات به سموم.
- کاهش استفاده از سموم شیمیایی.
- تقویت اکوسیستم زراعی.
راهکارهای پیشگیری از آفات
تهویه مناسب:
از تهویه خوب در گلخانه یا محیط کشت مطمئن شوید.
تناوب زراعی:
هر سال گوجه‌چری را در مکان جدیدی بکارید تا از شیوع آفات خاک‌زاد جلوگیری شود.
آبیاری مناسب:
از آبیاری بیش‌ازحد یا کم‌بودن رطوبت جلوگیری کنید، زیرا هر دو شرایط برای آفات مساعد است.
پاک‌سازی:
علف‌های هرز اطراف گیاه را حذف کنید، زیرا محل زندگی آفات هستند.
کنترل بیولوژیک:
تشویق حشرات مفید مانند کفشدوزک‌ها، زنبورهای پارازیت‌کننده و پرندگان برای کاهش جمعیت آفات.
نصب تله‌ها:
تله‌های چسبنده زرد و فرمونی برای سفیدبالک و مگس میوه.
سم‌پاشی پیشگیرانه:
در صورت مشاهده آلودگی اولیه، از سموم بیولوژیک یا شیمیایی ملایم استفاده کنید.
