خیار خاردار، به دلیل داشتن برجستگیها یا خارهای ریز روی سطح پوستش، یکی از انواع خاص و محبوب خیار است که بیشتر برای تازهخوری یا تهیه ترشی استفاده میشود. هر کدام از انواع خیار خار دار خواص متنوعی دارد. در این مقاله به انواع خیار خاردار، خواص هر کدام و مناطقی که این خیار کشت می شود می پردازیم.
انواع رایج خیار خاردار
- خیار خاردار گلخانهای
– این نوع خیار بیشتر در شرایط گلخانهای رشد میکند و به دلیل محیط کنترلشده گلخانه، کیفیت و ظاهر یکنواختی دارد.
– خارهای کوچک و لطیف دارد.
– معمولاً در بازار بهصورت تازهخوری عرضه میشود.
- خیار خاردار مزرعهای (خیار بوتهای)
– در مزارع و فضای باز کشت میشود.
– اندازه آن کوتاهتر و ضخامت بیشتری دارد.
– پوست آن زبرتر بوده و خارهای بزرگتری دارد.
– به دلیل طعم قوی، برای تهیه ترشی بسیار مناسب است.
- خیار خاردار مینی (مینیاتوری)
– کوچکتر از انواع معمولی است و برای استفاده بهعنوان اسنک یا میانوعده طرفداران زیادی دارد.
– دارای خارهای نرم و کوچک است.
– طعم شیرینتری نسبت به سایر خیارها دارد.
- خیار خاردار ژاپنی
– ظاهری باریک و بلند دارد.
– خارهای آن نسبت به انواع دیگر ریزتر و پراکندهتر هستند.
– طعم شیرین و بافت تردی دارد.
– بیشتر در غذاهای آسیایی و سالادها استفاده میشود.
- خیار خاردار ترشی (Pickling Cucumbers)
– بهطور خاص برای تهیه ترشی پرورش داده میشود.
– اندازه کوچک تا متوسط، پوست ضخیمتر و خارهای مشخصی دارد.
– به خوبی طعم مواد ترشی را جذب میکند.
نکات مهم در خرید و مصرف خیار خاردار:
– هنگام خرید، خیارهایی را انتخاب کنید که پوست سفت و رنگ سبز تیره دارند.
– خیارهای خاردار تازه معمولاً تردتر و خوشمزهتر هستند.
– خارهای روی خیار ممکن است در انواعی زبرتر باشند، اما با شستشو یا مالش از بین میروند.
خواص انواع خیار خاردار
خیار خاردار، بسته به نوع و مصرف، خواص متنوعی دارد. در ادامه خواص انواع خیار خاردار را بررسی میکنیم:
- خیار خاردار گلخانهای
– آبرسان قوی: خیار گلخانهای حاوی آب زیادی است و برای هیدراته نگه داشتن بدن مفید است.
– حاوی آنتیاکسیدانها: ویتامین C و بتاکاروتن موجود در این نوع خیار به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک میکند.
– کمکالری: گزینهای عالی برای رژیمهای لاغری است.
– پوست سالم: وجود سیلیس و ویتامینها به شادابی پوست کمک میکند.
- خیار خاردار مزرعهای (بوتهای)
– تقویت دستگاه گوارش: به دلیل وجود فیبر بالا، برای رفع یبوست مفید است.
– کاهش حرارت بدن: بهطور سنتی در طب سنتی برای کاهش گرمای بدن استفاده میشود.
– منبع پتاسیم: به تنظیم فشار خون و کاهش خطر بیماریهای قلبی کمک میکند.
– ضد سموم: به دفع سموم از بدن و بهبود عملکرد کلیهها کمک میکند.
- خیار خاردار مینی (مینیاتوری)
– قند طبیعی پایین: مناسب برای دیابتیها است.
– طعم شیرین و ترد: به دلیل طعم خوب، گزینهای عالی برای میانوعده سالم است.
– تقویت استخوانها: وجود مقادیر مناسبی از ویتامین K و کلسیم برای استحکام استخوانها مفید است.
– ضد پیری: آنتیاکسیدانهای موجود از پوست و بدن در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت میکنند.
- خیار خاردار ژاپنی
– بهبود هضم غذا: بافت لطیف و آب فراوان آن به عملکرد بهتر معده کمک میکند.
– تقویت پوست و مو: سرشار از بیوتین و ویتامین B است که به رشد مو و سلامت پوست کمک میکند.
– کاهش التهاب: برای تسکین مشکلات پوستی مثل قرمزی و التهاب مؤثر است.
– کمک به کاهش وزن: این خیار به دلیل فیبر بالا احساس سیری بیشتری ایجاد میکند.
- خیار خاردار ترشی (Pickling Cucumbers)
– حفظ مواد معدنی بدن: خیار ترشی به دلیل فرآیند تخمیر، حاوی پروبیوتیکهایی است که به سلامت روده کمک میکند.
– تقویت سیستم ایمنی: مواد تخمیری موجود در آن به تقویت ایمنی و هضم بهتر غذا کمک میکند.
– منبع ویتامین C: حتی بعد از فرآیند تخمیر، ویتامین C موجود در آن باقی میماند که برای مبارزه با بیماریها مفید است.
– تنظیم کلسترول: مصرف آن به کاهش سطح کلسترول بد خون کمک میکند.
خواص کلی خیار خاردار (همه انواع):
– ضد استرس: حاوی ویتامینهای گروه B (مثل B1 و B5) که به کاهش استرس و تقویت اعصاب کمک میکند.
– کمک به کاهش ورم: پتاسیم و آب موجود در خیار ورم را کاهش داده و به رفع پف زیر چشم کمک میکند.
– تنظیم قند خون: برای کنترل قند خون در افراد دیابتی مفید است.
– سلامت قلب: مصرف خیار خاردار به دلیل وجود پتاسیم و منیزیم به سلامت قلب و عروق کمک میکند.
مناطقی از ایران که خیار خاردار کشت می شود
بسته به شرایط آب و هوایی و اقلیمی و همچنین زیرساختهای کشاورزی در هر منطقه نوعی خاص از این محصول کشت می شود. در اینجا برخی از مناطق ایران که خیار خاردار می کارند را معرفی می کنیم:
- استان یزد
این استان آب و هوایی گرم و خشک دارد، بر این اساس یکی از مناطق مهمی است که این محصول را پرورش می دهند. در این استان بیشتر بصورت گلخانه ای کشت می شود به نحوی که بتوان شرایط محیطی را کنترل کرد. این محصول هم برای نیازهای داخلی مصرف می شود و هم به کشورهای دیگر صادر می گردد.
- استان کرمان
یکی از قطبهای کشت محصولات گلخانه ای در ایران استان کرمان است بخصوص شهرستان جیرفت است که بیش از 2500 هکتار گلخانه دارد و سالیانه بیشتر از 400 هزار تن محصول تولید می کند. یکی از مهمترین محصولات گلخانه ای این منطقه خیار خاردار است.
- استان همدان
دراستان همدان تعدادی از شرکتها با همکاری گلخانه داران محلی خیار خاردار با کیفیت بالا تولید می کنند.پرورش خیارخاردار در این استان گسترش یافته است. قسمتی از تولید این گلخانه ها در بازار داخلی عرضه می شود و قسمتی از آن هم به کشورهای دیگر صادر می شود.
- استان تهران
در این استان تولیدات گلخانه ای صیفی جات توسعه پیدا کرده است. به لحاظ نزدیک بودن این مناطق به پایتخت و بازار چند میلیونی آن این تولیدات بصورت تازه به دست مصرف کنندگان می رسد.
- استانهای جنوبی
مناطق جنوبی ایران که آب و هوای گرمی دارند در فصل پاییز و زمستان که هوا سرد است شرایط معتدلی دارند و بنابراین در استانهای جنوبی کشور مانند هرمزگان و بوشهر و بخشهایی از استان فارس و استان خوزستان در این فصول اقدام به کشت خیار خاردار می کنند.
در کل، با توجه به تنوع آب و هوای ایران و تنوع محصولات گلخانه ای، کشت خیار خارداردر ایران روز به روز در حال توسعه است.